Çocuk Sağlığı Düzeyini Gösteren ölçütler

Çocukların sağlık durumu bir ülkenin ekonomik ve sosyal açıdan gelişmişliğinin göstergelerinden biridir. Çünkü çocuklar fakirlikten, bakımsızlıktan, ana babalarının eğitimsizliğinden, çevrenin kirliliğinden, sağlık hizmetlerinin yetersizliğinden çok fazla etkilenirler. Kötü koşullara direnme güçleri yoktur. Gelişme açısından geri kalmış ülkelerde çocuklar daha sık hastalanır, daha çok ölür, büyüyüp gelişmeleri yetersiz kalır. Bu özellikleri ile ülkelerinin gelişme düzeyini yansıtırlar. Çocuklarının sağlık düzeyi bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin aynasıdır denebilir.
Bu düzeyi belirlemek İçin başlıca şu ölçütler kullanılır:
1. Bebek ölüm hızı
2. Beş yaşından küçük çocuklarda ölüm oranı
3. Bebek ve çocuk ölümlerine en sık yol açan nedenler Bebek ölüm hızı
Bir toplumda canlı doğan her İOOO bebekten kaçının birinci yaş gününe ulaşamadan öldüğünü gösteren bir değerdir ve aşağıdaki
formülle bulunur:
Bebek ölüm hızı =
Bir yıl içinde bir yaşını doldurmaJan
Ölen bebek sayısı O yıl içindeki canlı doğum sayısı
x 1000
Elde edilen sonuç binde olarak ifade edilir, bu değer binde lOO'den büyük İse o ülkede bebek ölüm hızı "çok yüksek" anlamına gelir. Böyle ülkelerde doğumlar ehliyetsiz ebeler tarafından taraûndan yaptırılıyor, bebekler aşılanmıyor, yeterli beslenemiyor, çevre sağlığı koşulları bozuk demektir. Bu bebekler kolayca hastalanır, hastalandıklarında hem ekonomik hem de sosyal nedenlerle İyi tedavi edilemez ve daha bir yaşını bile dolduramadan kaybedilirler.
Eğer bebek ölüm hızı binde 50 - İOO arasında ise bu da "yüksek" bir değerdir. Çocuklar için bazı sağlık hizmetleri veriliyor olsa bile yeterli olmadığını, bebekleri gerektiği ölçüde ölümden koruyamadığını gösterir.
"Normalde" bebek Ölüm hızı binde 50'nin altında olmalıdır. Hatta Batı Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde bebek ölüm hızı binde 25'in de altındadır. Bu ülkelerde doğumların sağlıklı koşullarda yapıldığını, bebeklerin iyi bakıldığını, sağlamken düzenli kontrol edildiklerini, ana babaların eğitimli, su ve besinlerin mikropsuz, tedavi hizmetlerinin nitelikli olduğunu gösterir. Türkiye'de 1989 yılına ait bebek ölüm hızi binde 74'dir.
Tablo l'de bazı ülkelerin 1987 yılına ait bebek ölüm hızlan ve 5 yaşından küçük çocuklarda ölüm oranlan (5YKÇÖO) verilmiştir.
Beş yaşından küçük çocuklarda ölüm oranı
Bir yıl içinde her bin canlı doğuma karşılık aynı yıl beş yaşından küçük çocuklarda görülen ölüm sayısı da çocuk sağbğı düzeyini gösteren önemli bir ölçüttür. Şu formülle hesaplanır.